Modernisering Rijksoctrooiwet 1995
De Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 95) wordt gemoderniseerd tot de Nieuwe Rijksoctrooiwet (NROW 95). De belangrijkste voorgestelde wijziging is de introductie van het getoetst octrooi. Octrooicentrum Nederland gaat octrooien inhoudelijk toetsen vóór verlening. Dit geeft octrooihouders en hun concurrenten meer zekerheid over de waarde van een octrooi.
Status
De reacties op het wetsvoorstel, die tijdens de internetconsultatie zijn gegeven, worden verwerkt. Hierna start het wetgevingstraject.
Laatste update: 8 oktober 2025.
Aanleiding modernisering Rijksoctrooiwet
Het huidige registratieoctrooi biedt onvoldoende rechtszekerheid. Octrooihouders en concurrenten weten pas na een juridische procedure procedure of en in welke omvang een octrooi rechtskracht heeft. De evaluatie van het IE-beleid (2018) toonde aan dat het mkb IE-rechten niet optimaal gebruikt. De modernisering maakt het octrooisysteem toegankelijker en betrouwbaarder.
Voorgestelde wijzigingen
Het ministerie van Economische Zaken (EZ) heeft in 2023-2024 een concept-wetswijziging voorgesteld om de Rijksoctrooiwet te moderniseren. Dit zijn de belangrijkste voorgestelde wijzigingen:
Inhoudelijke toetsing vóór verlening
Octrooicentrum Nederland toetst voortaan alle octrooiaanvragen inhoudelijk voordat het een octrooi verleent. Nu toetst alleen de rechter achteraf, als een partij de geldigheid betwist. Met een getoetst octrooi krijg je meer zekerheid over de waarde van het octrooi. Zo zijn later minder juridische procedures nodig.
Bezwaar en beroep mogelijk
Je kunt bezwaar maken tegen een beslissing over een getoetst octrooi. Daarna kun je beroep instellen bij de rechtbank Den Haag, met cassatie bij de Hoge Raad. De rechtbank en het gerechtshof Den Haag kunnen technisch gespecialiseerde rechters aanstellen.
Bescherming op zee uitgebreid
Octrooibescherming geldt voortaan ook in de exclusieve economische zone (EEZ: zeegebied tot 200 zeemijl uit de kust). Dit beschermt innovaties bij economische activiteiten op zee, zoals windparken.
Internationale aanvragen direct nationaal vervolgen
Je kunt een internationale octrooiaanvraag (PCT) direct voortzetten als nationale aanvraag. Dit geeft een betaalbare terugvaloptie als na het indienen blijkt dat nationale bescherming volstaat.
Verbeterde gebruiksvriendelijkheid
Je lost eenvoudige gebreken in octrooiaanvragen makkelijker op. De procedures zijn klantvriendelijker.
Proces modernisering Rijksoctrooiwet
Bekijk een overzicht van de stappen in het proces tot nu toe.
Tijdlijn
Het wetsvoorstel doorliep de internetconsultatie.
Gebruikers van het octrooisysteem steunden de invoering van de PCT-NL (internationale octrooiaanvraag en Nederlandse vervolgaanvraag) en een laagdrempelige oppositieprocedure. Meerdere gebruikers vroegen om meer rechtszekerheid: ze willen dat álle octrooiaanvragen weer standaard inhoudelijk getoetst worden, voordat ze worden verleend.
Het ministerie van EZK heeft de voorstellen uit de beleidsnota in maart 2021 aan een panel van mkb’ers voorgelegd. De uitkomsten van dit panel worden opgenomen in de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel.
De minister van EZK stuurde in december 2020 de beleidsnota 'Modernisering Rijksoctrooiwet 1995 voor het mkb' naar de Tweede Kamer. De nota is gebaseerd op de internetconsultatie en de webinars. In de beleidsnota licht de minister toe hoe hij de Rijksoctrooiwet wil aanpassen. De aanpassingen gaan onder andere over:
- de mogelijkheid voor de aanvrager om diens octrooiaanvraag inhoudelijk te laten toetsen;
- de invoering van de PCT-NL;
- de invoering van een laagdrempelige oppositieprocedure.
Het ministerie van EZK en Octrooicentrum Nederland organiseerden vier webinars op 3 juni 2020. Tijdens elk webinar discussieerden 2 experts over een aanpassingsvoorstel, onder leiding van een deskundige voorzitter. Het publiek reageerde online op vragen en de uitkomsten van de discussies.
Ter voorbereiding vonden 2 inspiratie-interviews plaats over parallelle ontwikkelingen in Frankrijk en Zwitserland. Het Franse en Zwitserse mkb loopt met hun nationale registratieoctrooien tegen vergelijkbare problemen aan als het Nederlandse mkb. Frankrijk paste de octrooiwet al aan en Zwitserland heeft aanpassingen voorgesteld.
De minister van EZK stelde eind 2019 de ‘Beleidsnota: naar een mkb-vriendelijke Rijksoctrooiwet 1995’ op. De beleidsnota is gebaseerd op de beleidsevaluatie. Van december 2019 tot maart 2020 kon iedereen reageren via een internetconsultatie.
Bekijk het verslag van de consultatie over de beleidsnota.
De beleidsnota bevat concrete voorstellen om de Rijksoctrooiwet 1995 aan te passen:
- de mogelijkheid om meer zekerheid te krijgen over de waarde van een octrooi;
- de mogelijkheid om een voorlopige aanvraag in te dienen;
- invoering van de PCT-NL, zodat het mogelijk wordt om PCT-octrooiaanvragen direct voort te zetten als nationale octrooiaanvraag;
- invoering van verdere behandeling om te voorkomen dat een octrooi(aanvraag) van rechtswege komt te vervallen.
Onderzoeksbureau Technopolis onderzocht de doeltreffendheid en doelmatigheid van het IE-beleid van het ministerie van EZK van 2012 - 2017. In november 2018 stuurde de minister van EZK het eindrapport van de evaluatie per brief naar de Tweede Kamer. Het onderzoek toont aan dat het mkb niet optimaal gebruikmaakt van IE-rechten.
De Rijksoctrooiwet 1995 (ROW 95) wordt gemoderniseerd tot de Nieuwe Rijksoctrooiwet (NROW 95). De belangrijkste voorgestelde wijziging is de introductie van het getoetst octrooi. Octrooicentrum Nederland gaat octrooien inhoudelijk toetsen vóór verlening. Dit geeft octrooihouders en hun concurrenten meer zekerheid over de waarde van een octrooi.