Merkenrecht

Merkenrecht uitgelegd 

Onderscheidende tekens voor je producten en diensten kun je beschermen als merk. Met een merk krijg je het alleenrecht op bijvoorbeeld je bedrijfsnaam of logo. Alleen jij kunt dan die naam en dat logo gebruiken voor de producten en diensten waarvoor je het merk hebt aangevraagd.  

Bij merken draait het om verwarringsgevaar. Het merkenrecht beschermt dus meer dan alleen de exacte spelling van de merknaam of een exacte kopie van het logo. Deze bescherming geldt in het gehele gebied waarvoor je de registratie hebt, bijvoorbeeld de Benelux. 

Voorwaarden voor bescherming

Je kunt een merk alleen registreren als het onderscheidend is. Merken die onvoldoende onderscheidend zijn worden geweigerd. Dat betekent dat je de aanvraagkosten niet terugkrijgt. Het is daarom verstandig om van tevoren te checken of je merk voldoende onderscheidend is. 

Onderscheidende merken zijn bijvoorbeeld niet beschrijvend: het merk moet dus méér doen dan alleen je product of dienst beschrijven.

Voorbeelden

Er zijn verschillende soorten merken: 

• woordmerken, zoals namen van bedrijven of producten;
• beeldmerken (denk aan logo’s);
• vormen, zoals het Coca-Colaflesje;
• patronen, zoals de ruiten van Burberry;
• kleuren, bijvoorbeeld het blauw van de Campingaz-gascontainers;
• verschillende multimedia, zoals geluid, een filmpje, een hologram of een animatie;
• slagzinnen, bijvoorbeeld: ‘Leuker kunnen we ‘t niet maken. Wel makkelijker.’

Niet beschermd

Een merknaam mag geen beschrijving geven van je product of dienst. Je kunt daarom bijvoorbeeld Apple niet beschermen als merknaam voor appels, maar wel voor computers. Voor veel ondernemers is dit lastig: een beschrijvende naam voor producten en diensten levert namelijk snelle herkenning op bij klanten.

Het merk mag de consument ook niet misleiden en het mag niet bestaan uit alleen een aanprijzing

Geldigheidsduur

Merkenrecht is 10 jaar geldig. Je kunt je merk onbeperkt steeds met 10 jaar verlengen.  

Je moet het merk binnen 5 jaar na registratie gebruiken. Je kunt dus beter geen merken registreren als je daar niet binnen 5 jaar iets mee onderneemt. Doe je er na 5 jaar te weinig mee? Dan kun je een bestaand merk verliezen.

Kosten

Merkenrecht aanvragen of verlengen (elke 10 jaar) kost in de Benelux enkele honderden euro’s. De kosten zijn afhankelijk van bijvoorbeeld het aantal klassen van producten en diensten waarop je merk van toepassing is. Schakel je een advocaat in om merkenrecht aan te vragen, dan moet je rekenen op ongeveer € 800 voor de Benelux en € 2.000 tot € 3.000 voor Europa.

Voor advies en ondersteuning bij het registreren van uw merkenrecht kun je terecht bij een merkengemachtigde. Juristen gespecialiseerd in intellectueel eigendom vind je onder andere via Benelux-vereniging voor Merken- en Modellenrecht (BMM).  

Recht krijgen

Je kunt merken op verschillende manieren aanvragen:  

• een Benelux-registratie (bij BOIP) of nationale registratie per land (bijvoorbeeld Duitsland);
• een Europese registratie bij het European Union Intellectual Property Office (EUIPO). Hiermee heb je in één keer bescherming in alle landen van de Europese Unie;
• een internationale registratie bij de World Intellectual Property Organisation (WIPO). Je kunt bescherming aanvragen in de aangesloten landen, waarbij je de landen kiest waarin je het merk wilt beschermen. Het deponeren van een internationaal merk gaat via het bureau in het land van herkomst van de aanvrager. Voor Nederland is dat BOIP.

Vraag je binnen een halfjaar na je eerste aanvraag een registratie aan voor hetzelfde merk in een van de aangesloten landen? Dan kan deze latere aanvraag dezelfde datum krijgen als de oorspronkelijke aanvraag. Daardoor wordt je merkenrecht eerder van kracht. Dit heet ‘prioriteit’ of ‘recht van voorrang’

Tekens voor merkenrecht

De R in een cirkel staat voor Registered (geregistreerd) en TM staat voor trademark (handelsmerk). TM wordt hoofdzakelijk in de Verenigde Staten gebruikt. In Nederland hebben deze tekens geen wettelijke basis. Dat wil zeggen dat vermelding van deze tekens niet verplicht is en dat vermelding ervan niet wil zeggen dat er ook daadwerkelijk een registratie heeft plaatsgevonden.

Dit verschilt per land. In Groot-Brittannië bijvoorbeeld is een registratie wel verplicht als je het ®-teken wil gebruiken. Het TM-teken daarentegen heeft er geen waarde. Als je dit teken gebruikt zonder dat je het merk daadwerkelijk hebt geregistreerd, kan dat worden opgevat als misleidende informatie en oneerlijke concurrentie.

Klassen voor producten en diensten

Je registreert een merk voor specifieke producten en diensten. Die producten en diensten zijn onderverdeeld in 45 klassen volgens de Nice-classificatie. In klasse 1-34 staan de producten en in klasse 35-45 de diensten. Dat bijvoorbeeld voetbalclub Ajax als merk bestaat naast Ajax het schoonmaakmiddel en Ajax de brandblusser, komt doordat er sprake is van andere producten en diensten, en er daarom geen verwarring ontstaat bij het publiek.

Kies alleen de klassen waarvoor je het merk echt gebruikt. Wil je van tevoren weten in welke klassen je producten en diensten vallen? Dan kun je zoeken in TMClass. Als je in het merkenregister zoekt naar merken van concurrenten, zie je voor welke producten en diensten zij hun merken hebben geregistreerd.

Collectieve merken en certificeringsmerken

Naast individuele merken voor producten en diensten zijn er ook zogeheten collectieve merken en certificeringsmerken.

Een collectief merk geeft aan dat de producten of diensten komen van leden van een bepaalde vereniging. De vereniging bezit het merk en de leden mogen dat merk gebruiken. Voorbeelden van collectieve merken zijn BOVAG, Keurslager en Erkende Verhuizers. Een certificeringsmerk garandeert dat producten of diensten aan bepaalde kenmerken voldoen, bijvoorbeeld aan kwaliteitseisen. Iedereen kan houder van een certificeringsmerk zijn, op voorwaarde dat de houder niet zelf dergelijke producten of diensten levert. Bekende certificeringsmerken zijn het Politiekeurmerk Veilig Wonen, Max Havelaar en De Echte Bakker.